Τελευταία, γνωρίζω πολύ καλά, οι αναρτήσεις μου σας φαίνονται τόσο άχαρες και αποθαρρυντικές για να διαβαστούν! Ναι ξέρω, θέλετε πιπεράτα θέματα για να διώξετε το βάρος που σας δημιουργεί η καθημερινότητα, η πολιτική και κοινωνική κατάντια μας.
Ε, λοιπόν, αν δεν αναζητάτε την αλήθεια σε βάθος, ξέρετε τι εννοώ, ούτε κι αυτή η ανάρτηση είναι για σας, προσπεράστε την! Είμαι σίγουρος ότι και να την διαβάσετε, δεν θα καταλάβετε τίποτα!
Για τους άλλους πρέπει να πω ότι είναι αναγκαία για τις επόμενες δυο αναρτήσεις που θα ακολουθήσουν. Η φιλοσοφική αθωότητα, η επιστημονική άγνοια και η θρησκευτική αφέλεια είναι αυτά που χαρακτηρίζουν την σημερινή παιδεία μας και σε μεγάλο βαθμό είναι αυτά που φταίνε και μεταξύ μας δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε!
Ακριβώς αυτά, επίσης, ευθύνονται γι’ αυτό που ονόμασα «εκπαιδευμένη λογική» και δυστυχώς αυτά ακόμα διαποτίζουν την ακαδημαϊκή μας σκέψη.
Ζητούμενο, κατά την γνώμη μου, είναι να βρούμε κοινή γλώσσα επικοινωνίας. Διαφορετικά θα πνιγόμαστε με μια γουλιά νερό και θα διαφωνούμε ακόμα και γι αυτά που πριν νομίζαμε πως συμφωνούμε.
Ανάμεσα στην αφασία και την υπέρβαση, διαλέξτε αυτό που σας ταιριάζει!
Αυτό που με ενοχλεί περισσότερο στην ανάπτυξη της σκέψης είναι όταν θεολόγοι, στη προσπάθειά τους να μιλήσουν επιστημονικά, μπλέκουν σ' αυτήν και τη θεολογία ή επιστήμονες, που προσπαθούν να φιλοσοφήσουν, συγχέουν στην επιστήμη τους και το θεό. Και οι δυο έχουν κάτι κοινό, εξαρτούν την ύπαρξη του κόσμου από ένα φανταστικό ον, ένα εξώκοσμο ον, ένα Υπερόν, θεμελιώνοντας τον «ρεαλισμό» τους σε μία ιδεαλιστική οπτική που ακόμα και μετά τον Μεσαίωνα φαίνεται όχι μόνο να αναπνέει αλλά και να αναπτερώνεται με την φιλοσοφία και την λογική του Καρτέσιου.
Σήμερα οι νέες επιστήμες, όπως η σχετικότητα και η κβαντομηχανική δεν πρέπει να ερμηνεύονται με αυτή τη λογική. Την διαστρέβλωση αυτή θα την εξετάσουμε στην επόμενη ανάρτηση που θα φανεί διογκωμένη, κάτω από την στρέβλωση της μοντέρνας φυσικής και της νεώτερης μεταφυσικής σκέψης.
Η μεταφυσική αποδείχτηκε πια λανθασμένη και ανορθολογική που μόνο να στρεβλώσει μπορεί, την εικόνα του κόσμου, παραμορφώνοντας την επιστημονική σκέψη με μια αρχέγονη θεολογία. Είναι αλήθεια ότι η φιλοσοφία του Καρτέσιου δεν διέρρηξε μόνο την Μεσαιωνική χριστιανική σκέψη, αλλά θεμελιώνοντας μια νέα ορθολογιστική αντίληψη για τον κόσμο διέρρηξε και την εικόνα της πραγματικότητας που είχαμε αποτυπωμένη στη συνείδησή μας. Η φιλοσοφία αυτή έκανε τον κόσμο μας απολύτως μηχανιστικό, αλλά διάτρητο. Κάποια κενά έχασκαν κι αυτά αναγκαίο ήταν να γεμίσουν με τη λογική που μας είχε διαποτίσει αιώνες πριν. Πάντα, όταν ο άνθρωπος αδυνατούσε να δώσει λύση έβρισκε βολική την ιδέα του θεού. Ο από μηχανής θεός είναι πάντα παρών!
Αλλά, ας δούμε το χρονικό.
Το Μεσαιωνικό μοντέλο του Δάντη (13ος αιώνας) ήταν θλιβερό και του Κοσμά του Ινδικοπλεύστη τόσο γελοίο! Ακόμα και τις παραμονές της Κοπερνίκειας επανάστασης οι ουράνιες σφαίρες βρίσκονταν στα χέρια της Διάνοιας που τις κινούσε, λέει, ο θεός με την ορμή Του!
Για να καταλάβετε τι εννοώ, τριάντα χρόνια μετά το θάνατο του Κοπέρνικου και κατά την εμφάνιση ενός νέου αστεριού στον αστερισμό της Κασσιόπης η εκτυφλωτική του λάμψη, που έφτασε τη λαμπρότητα της Αφροδίτης, αποδόθηκε σε κομήτη που… ακούστε ακούστε: τον σχημάτισαν οι ατμοί των εξατμισμένων ανθρώπινων αμαρτιών και στις οποίες έβαλε φωτιά η οργή του θεού!
Μην γελάτε…
H nova του 1572 είχε εμφανιστεί μόλις τρεις μήνες μετά τη σφαγή των Γάλλων Καλβινιστών από τους Καθολικούς, εκείνη την αποτρόπαιη νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου και ο θρησκευτικός παραλογισμός έδωσε την αποκεκαλυμένη αλήθεια, που ως φαίνεται, μόνο σοφοί άνδρες την εποχή εκείνη μπορούσαν να δώσουν!
Ακόμη και ο Τύχο ντε Μπράχε, ο θεμελιωτής της ενόργανης αστρονομίας, που την νύχτα της 11ης του Νοέμβρη, γυρίζοντας στο σπίτι του αργά, είδε στον ουρανό την nova εκείνη και δεν μπόρεσε να δώσει μια λογική απάντηση. Όμως κράτησε το στόμα του κλειστό.
Και μόνο του το γεγονός αυτό ήταν αρκετό για να θρυμματιστεί η θεολογική εξήγηση για την δημιουργία του κόσμου: Το νέο αυτό αστέρι πριν την 11η του Νοέμβρη δεν υπήρχε. Πότε το δημιούργησε ο θεός;
Να μια ερώτηση ακόμα για τους σημερινούς πιστούς που από τη μια ξέρουν ότι άστρα ακόμα και σήμερα γεννιούνται και από την άλλη, όπως στον Μεσαίωνα, συνεχίζουν με αφέλεια να πιστεύουν στην δημιουργία του κόσμου από ένα υπερφυσικό ον!
Τις παρατηρήσεις του Τύχο επεξεργάστηκε ο Κέπλερ που μελέτησε επιστημονικά τον πρώτο Καινοφανή (supernova) διατυπώνοντας και τους τρεις νόμους για την κίνηση των πλανητών εν μέσω καταδιώξεων της μητέρα του από την Ιερή Εξέταση (καταδικάστηκε για μαγεία στον δια πυράς θάνατον και μόνο με την συμβολή του δούκα της Βαυαρίας, ο Κέπλερ κατάφερε να τη σώσει, μετατρέποντας την ποινή της σε ισόβια κάθειρξη).
Οι νόμοι εκείνοι, λοιπόν, μαζί με τις παρατηρήσεις που έκανε ο Γαλιλαίος με το περίφημο τηλεσκόπιό του, καθιέρωσαν το νέο ηλιοκεντρικό σύστημα. Οι ανακαλύψεις του την εποχή εκείνη έρχονταν σαν βροχή, κατακλύζοντας τη θρησκευτική συνείδηση των πιστών που έπρεπε να απομυθοποιήσουν τις αποκαλυπτικές αλήθειες των γραφών. Κομήτες, πλανήτες, δορυφόροι και γαλαξίες παρατηρούνται για πρώτη φορά, μέσα από τη διόπτρα του Γαλιλαίου. Η ελεύθερη πτώση των σωμάτων, η έλξη, οι παλίρροιες και πλείστα άλλα φαινόμενα ήταν απλά φυσικά φαινόμενα που στηρίζονταν μόνο σε φυσικούς νόμους.
Πάνω στους ώμους αυτών των τριών γιγάντων πάτησε ο Νεύτων που γεννήθηκε τη χρονιά που πέθανε ο Γαλιλαίος, για να διατυπώσει τους δικούς του νόμους: τους νόμους της παγκόσμιας έλξης.
Η βαρύτητα άκουγε σε νόμους και όχι στην θέληση του θεού! Ήταν φυσική δύναμη κι όχι υπερβατική θέληση.
Η δύναμη ανάμεσα σε δυο σώματα εξαρτάται από τις μάζες και από το τετράγωνο της απόστασής τους. Η δε δύναμη ισούται με το γινόμενο της μάζας επί την επιτάχυνση του σώματος. Έτσι η πτώση ενός μήλου εξαρτάται από τους ίδιους νόμους που κυβερνούν και την κίνηση της Σελήνης, θεμελιώνοντας την ουράνια μηχανική!
Τόσο απλά διατυπώνεται η αλήθεια, όμως η θεωρία πρέπει να υπόκειται, μέσω του πειράματος, σε εξονυχιστικό έλεγχο. Οι νόμοι για να ισχύουν, έλεγε ο Βάκων πρέπει να επαληθεύονται και οι υποθέσεις όταν διαψεύδονται πρέπει να εγκαταλείπονται.
Την εποχή που στην Ιταλία ο Γαλιλαίος έκανε εκείνες τις φοβερές ανακαλύψεις, στην Αγγλία ο Βάκων διατύπωνε την θεωρία της επαγωγικής διαδικασίας που ακόμα και σήμερα χρησιμοποιούμε στην επιστημονική μεθοδολογία της έρευνας.
Η έρευνα για την αλήθεια δεν είναι αυτοσκοπός, ούτε προορίζεται για την δόξα του θεού! Η έρευνα και η επιστήμη, προκειμένου να μας υπηρετήσει, αποσκοπεί μόνο στην κατάκτηση της φύσης, αναζητώντας την αλήθεια για τον κόσμο χωρίς υστεροβουλία.
Την εποχή εκείνη (17ος αιώνας) ο κόσμος άλλαζε με την φυσική του Νεύτωνα και τους νόμους που θεμελίωναν την νέα μηχανική. Ο Καρτέσιος ήδη την είχε θεμελιώσει φιλοσοφικά. Γι αυτό και θεωρείται θεμελιωτής της σύγχρονης φιλοσοφίας. Η πίστη στην απόλυτη βεβαιότητα της επιστημονικής γνώσης, πιστεύω είναι η καρδιά της Καρτεσιανής φιλοσοφίας που διαπότισε και την δική μας λογική.
«Απορρίπτουμε κάθε γνώση που παραμένει αβέβαιη και πιθανή και δεχόμαστε μόνο όσα θεωρούμε αναμφισβήτητα και απολύτως ακριβή». Ακριβώς αυτή η φιλοσοφία είναι σήμερα κοινώς παραδεχτή και κατά την γνώμη μου αποτελεί τον πυρήνα της «εκπαιδευμένης μας λογικής». Ίσως από τον Καρτέσιο έπρεπε να ξεκινήσω για την «εκπαιδευμένη μας λογική», γιατί όπως φαίνεται δεν κατανοήθηκε σωστά και με τις νέες ανακαλύψεις διαστρέβλωσε την αντίληψή μας για τον κόσμο. Ο Καρτέσιος δεν αποδεχόταν τίποτα σαν αληθινό, αν δεν ήταν απόλυτα γνωστό, αν δεν μπορούσε να αναχθεί με την σαφήνεια της μαθηματικής απόδειξης και δεν στηριζόταν σε αναμφισβήτητες απλές δομικές έννοιες. Η φιλοσοφία του Καρτέσιου αναζητούσε το απόλυτο, το τέλειο!
Ο Καρτέσιος θεωρούσε ότι η φύση μπορεί να περιγραφεί μόνο με τα μαθηματικά και γι αυτό συσχετίζοντας την άλγεβρα με την γεωμετρία δημιούργησε ένα νέο κλάδο, την «αναλυτική γεωμετρία». Αποβλέποντας στην επιστημονική αλήθεια αμφιβάλλει για όλα εκείνα που μπορεί να αμφισβητήσει όπως είναι οι παραδοσιακές γνώσεις και οι εντυπώσεις των αισθήσεών μας.
Αυτό ακριβώς που τον ανάγκασε να αποδεχθεί την ύπαρξή του είναι η ίδια η σκέψη του. Από εκεί εμπνεύστηκε την περιβόητη ρήση cogito ergo sum (σκέπτομαι άρα υπάρχω). Ουσία της ανθρώπινης φύσης λοιπόν του Καρτέσιου είναι η σκέψη και όσα με αυτήν συλλαμβάνει τα θεωρεί αληθινά.
Τώρα, αν τον θεό, δεν χρειάζεται να τον επαληθεύσουμε με τα μαθηματικά, είναι άλλου παπά ευαγγέλιο. Εδώ ισχύει ότι μόνο που τον σκεφτήκαμε, μπορούμε να τον δεχτούμε σαν υπαρκτό. Κάπως έτσι τον θεώρησε «τέλειο» και ο Άνσελμος πέντε αιώνες πριν!
Η αναζήτηση της αλήθειας είναι αποτέλεσμα εκπαίδευσης και αναγκαίας αναγωγής. Όμως αυτή η υπερβολική έμφαση στην αναγωγική μεθοδολογία διαπότισε την ακαδημαϊκή μας σκέψη, αυτό που αποκαλώ εκπαιδευμένη λογική.
Ακριβώς αυτή είναι που σαν μεθοδολογία μας ωθεί σήμερα να πιστεύουμε πως όλες οι όψεις των φυσικών φαινομένων γίνονται κατανοητές χάρη σ’ αυτήν την αναγωγή στα συνθετικά τους τμήματα.
Όπως πολύ σωστά διετύπωσε ο Γάλλος φιλόσοφος Φοντενέιγ «Ο Καρτέσιος ξεκίνησε από αυτό που καταλάβαινε καλά, με σκοπό να ανακαλύψει τις αιτίες όσων αντιλαμβάνονταν, ενώ ο Νεύτων ξεκίνησε από αυτά που αντιλαμβανόταν καλά, με σκοπό να βρει τις αιτίες τους».
Αυτός ήταν ο υλικός κόσμος που διαγραφόταν μετά την διάρρηξη του Μεσαιωνικού σχολαστικού συστήματος, μόνο που ο Καρτέσιος πίστευε ότι ο πνευματικός κόσμος ήταν διάφορος του υλικού. Ο δυισμός του διαπότισε και τη δική μας λογική. Θεωρώντας τον νου ανώτερο από την ύλη, φυτά και ζώα ήταν απλές μηχανές και οι άνθρωποι χάρη του κωνοειδούς αδένα τους, συνέδεαν το σώμα με την λογική ψυχή, κάπου στο κέντρο του εγκεφάλου. Αυτό ήταν που μας διαφοροποιούσε από τα ζώα κι έτσι το πνεύμα διαχωρίστηκε από το σώμα, αν και τα δύο ο Καρτέσιος τα θεωρούσε δημιουργήματα του θεού. Όμως οντολογικά σαφώς υπήρχε υπεροχή του νοούμενου έναντι του αισθητού κόσμου. Ο δυισμός αυτός έκανε τόση ζημιά που δύσκολα αντιλαμβανόμαστε αυτό που προκάλεσε στην αντίληψή μας για την πραγματικότητα.
Ο Νεύτων έχοντας υπόψη του τη μεθοδολογία του Βάκωνα και τη μαθηματική ανάλυση του Καρτέσιου θεμελίωσε την νέα φυσική επιστήμη έτσι ώστε τα φυσικά φαινόμενα να διαδραματίζονται σε ένα τρισδιάστατο απόλυτο χώρο. Ο χώρος αυτός παραμένει αναλλοίωτος και αμετακίνητος από τότε που τον δημιούργησε ο θεός. Διαθέτει τη δική του φύση, ρέει ομοιόμορφα και αδιαφορεί για ό,τι συμβαίνει έξω από αυτόν. Τα βασικά δομικά στοιχεία της ύλης είναι φτιαγμένα από τον ίδιο υλικό και η ουσία κάθε αντικειμένου ανάγεται στη μάζα του. Τόσο τα υλικά μόρια, όσο και η δύναμη της βαρύτητας, είναι δημιουργήματα του θεού και κατά συνέπεια δεν υπόκειται σε μεγαλύτερη ανάλυση! Τα μόρια αυτά τα θεωρούσε τόσο σκληρά που δεν μπορούσαν να διασπαστούν και αυτό γιατί ήταν προορισμένα για τον σκοπό που δημιουργήθηκαν. Καμιά συνηθισμένη δύναμη δεν μπορεί να διασπάσει ότι έφτιαξε ο θεός κατά την δημιουργία!
Η ύπαρξη αυτής της κοσμικής μηχανής επιβάλλει και την ύπαρξη ενός μηχανικού κόσμου, όπως ακριβώς ο ωρολογοποιός βάζει σε κίνηση το ρολόι. Ο κόσμος ήταν δημιούργημα και προϋπέθετε δημιουργό. Η καρτεσιανή αυτή παραδοχή, για την οποία ούτε ο Νεύτων, ούτε ο Καρτέσιος αναγκάστηκε να υποβάλει όχι σε πειραματικό έλεγχο, αλλά έστω σε λογικό, ήταν μια εντελώς αυθαίρετη παραδοχή, όμως μας διαπότισε καλά και μας, μπερδεύοντας ανάμεσα στους νόμους και τους αριθμούς μεταφυσικά σκουπίδια που τώρα θέλουν αποκαθαρισμό. Ο ίδιος ο Καρτέσιος το είπε για την φιλοσοφία «…μοιάζει με δέντρο που οι ρίζες του είναι μεταφυσικές, ο κορμός του η φυσική και τα κλαδιά του οι άλλες επιστήμες»!
Η δυιστική αυτή οπτική σήμερα ευθύνεται για πολλές στρεβλώσεις, ειδικότερα στην προσπάθειά μας να κατανοήσουμε την πραγματικότητα αναλύοντας την σχετικότητα του Αϊνστάιν. Είμαστε πρόθυμοι να καταδικάσουμε τους φυσικούς νόμους και την επιστήμη γενικά αντί να καταδικάσουμε παγιωμένες στη συνείδησή μας ιδέες του παρελθόντος, όπως είναι τα μεταφυσικά σκουπίδια, τα αμετάβλητα μόρια της ύλης, τον απόλυτο χώρο και χρόνο και κυρίως τον δυϊσμό της φιλοσοφίας που διαστρεβλώνει την πραγματικότητα.
Μέχρι να εμφανιστεί όμως ο Αϊνστάιν αναπτύχθηκε και ο διαλεκτικός υλισμός (Χέγκελ, Φώερμπαχ, Μαρξ, Ένγκελς) που σήμερα οι οπαδοί του θετικισμού και μεταμοντερνισμού φαίνεται να μην λαμβάνουν σοβαρά υπ’ όψιν. Οι περισσότεροι ούτε που τον έχουν ακούσει! Όχι απλά αναγνώστες σαν εσάς και εμένα, αλλά και επιστήμονες σαν τον διάσημο παλαιοντολόγο Τεγιάρ ντε Σαρντέν και τον μεγάλο αστρονόμο Τζέημς Τζηνς που χωρίς φιλοσοφικά εφόδια αδυνατούν να περιγράψουν φιλοσοφικά ακόμα και τα συμπεράσματα των δικών τους ερευνών. Αν και επιστήμονες, ιδεαλιστές-πιστοί διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα μπερδεύοντας και τούς αδαείς αναγνώστες τους.
Πότε κάνοντας υποθέσεις, πότε υπερβάλλοντας και πότε αδυνατώντας να κατανοήσουν και οι ίδιοι την πραγματικότητα, πολλοί φυσικοί αραδιάζουν αρλούμπες. Σκέψου τώρα σε τι μπορεί να πιστέψει ο τυχάρπαστος πιστός που ούτε από φιλοσοφία γνωρίζει ούτε από φυσική.
Έτσι, ο ιδεαλισμός και η νεώτερη μεταφυσική αναστηλώνονται πάλι μέσα από τις διαστρεβλώσεις των νέων ανακαλύψεων και οι απλοϊκοί αναγνώστες διαβάζοντας με γοητεία τα τελευταία επιστημονικά επιτεύγματα νομίζουν ότι μεμιάς μέσα τους διαλευκαίνονται όλα, πουλώντας μούρη κι αυτοί με την σειρά τους, κάνοντας λόγο για κατάρρευση της αιτιότητας, για σωματίδια του θεού, για χορδές, διαστάσεις και για την περιβόητη διακύμανση του κενού! Με μιας φωτίστηκαν, εξαφανίζοντας την ύλη από μπροστά τους! Η ύλη εξαϋλώθηκε λένε, ζήτω το πνεύμα!
Το τι βαρύγδουπους όρους ακούς δεν λέγεται. Οι θεωρίες δίνουν και παίρνουν και μπροστά στο «πανηγύρι κβαντοπληγμένων οραματιστών» ο ιδεαλισμός γνωρίζει δόξες που από τον Μεσαίωνα είχε να δει. Ναι, όπως τότε, στα πηγαδάκια των αστρολόγων και αλχημιστών που μπορούσες να ακούσεις κάθε ανοησία. Από τις θαυματουργικές ιδιότητες του μανδραγόρα, μέχρι την ανάπτυξη της φιλοσοφικής λίθου που σε μετουσίωνε σε θεό! Ναι, αυτοί οι διακτυνισμένοι Νεφελίμ που εμφανίζονται μέσα από την διακύμανση του κενού, παραβιάζοντας την αιτιότητα, ζώντας την νεκρανάσταση της γάτας του Στρέντιγκερ ή σπάζοντας την κυματοσυνάρτηση όταν ο παρατηρητής… κοιτά αλλού ή αποδεικνύοντας την αβεβαιότητα του φωτόνιου, κοντοστέκοντας να αναλογίζεται από ποια σχισμή θα περάσει!
Έπαρση των αδαών ή θιασώτες βλάκες του μέλλοντος;
Τα υπόλοιπα θα τα πούμε στην άλλη ανάρτηση, αρχίζοντας από τη θεωρία της σχετικότητας, έτσι ώστε να συνειδητοποιήσουμε, πώς κάποιοι φωστήρες, με λιγοστή γνώση φυσικής και παντελή έλλειψη φιλοσοφίας, προσπαθούν να μας πείσουν ότι η νέα φυσική μας αποκαλύπτει ότι ο θεός δεν πέθανε ακόμα!