Από την μηχανιστική φυσική του Νεύτωνα στην σχετικότητα του Αϊνστάιν

Στις προηγούμενες αναρτήσεις είδαμε πως με την ανάπτυξη των επιστημών δόθηκαν κάποιες απαντήσεις σε ερωτήματα που πριν, την αρμοδιότητα αυτή, είχε μόνον η θεολογία. Όσο η επιστήμη αναπτυσσόταν τόσο εκτοπιζόταν ο θεός, έτσι ώστε σήμερα να μπορούμε να πούμε ότι υπάρχουν εκατομμύρια πιστοί που εναρμονίζονται με τη λογική αυτή, χωρίς να συγκρούονται στις αντιθέσεις θρησκείας-επιστήμης.

Επιφανειακά έτσι είχαν τα πράγματα, αφού οι πιστοί δεν έχουν τη δυνατότητα να αμφισβητήσουν τους φυσικούς νόμους, όμως κατά βάθος όταν καλούνται να αναζητήσουν τις βαθύτερες δομές, μη έχοντας τα εφόδια να αντιληφθούν φιλοσοφικά την πραγματικότητα, αναγκάζονται όπου συναντούν κενό να το γεμίζουν με ιδεαλιστικές ανοησίες και όπως τους βολεύει. Το κακό όμως είναι που τα κενά αυτά δεν γεμίζονται μόνον από τους αδαείς, αλλά και από τους φυσικούς που στην προσπάθειά τους να αντιληφθούν την πραγματικότητα αναζητούν στήριγμα στην φιλοσοφία, χωρίς να έχουν τα εφόδια γι αυτό. Η διαστρέβλωση είναι αμφίδρομη: και από τους φυσικούς που δεν γνωρίζουν φιλοσοφία και από τους φιλοσόφους που αδυνατούν να κατανοήσουν τη φυσική.

Η εκπαιδευμένη μας λογική, όπως είδαμε και στις προηγούμενες αναρτήσεις, είναι καρτεσιανή γιατί αναγάγει όλα  τα φυσικά φαινόμενα σε απόλυτα μαθηματικές σχέσεις και σ’ αυτό φιλοσοφικό στήριγμα έχει τον μηχανιστικό υλισμό. Ο κατακερματισμός στα συνθετικά τμήματα και η ντετερμινιστική λογική της απόλυτης προβλεψιμότητάς τους σε απαράβατους μαθηματικούς νόμους αποτελεί το Α και το Ω της ακαδημαϊκής μας σκέψης. Η αντίληψή μας για τον κόσμο, σύμφωνα με την καρτεσιανή λογική, ήταν απόλυτα μηχανιστική όπου η ουράνια μηχανική του Νεύτωνα από τη μια στήριζε τη σκέψη μας και την καθημερινή πρακτική και από την άλλη στήριζε τη θρησκεία και τον αγνωστικισμό μας σαν κάτι που περαιτέρω δεν φαίνεται να μπορεί να αναλυθεί.

Εδώ μείναμε λοιπόν.

Ο 20^ος αιώνας, όπως είδαμε στην προηγούμενη ανάρτηση, ξεπέρασε την κρίση αυτή.

Είχαν περάσει πολλά χρόνια από τότε που ο Ναπολέων ρώτησε τον Λαπλάς γιατί στην «Πραγματεία για την Ουράνια Μηχανική» του δεν μνημονεύονταν ο θεός. Τότε ο Λαπλάς απάντησε «Μεγαλειότατε δεν μου χρειάστηκε να κάνω την υπόθεση αυτή» και όπως φαίνεται οι ανακαλύψεις του 19^ου αιώνα κάλυψαν σχεδόν όλα τα κενά, ώστε ο θεός να εκτοπιστεί απ’ όλες τις απαντήσεις που πριν καθόριζαν την αιτία του φαινομένου. Οι πλανήτες δεν κινούνταν από την «αγάπη του θεού» ενώ οι νέες δυνάμεις που καθόρισαν τους νόμους, δεν ήταν η «θέληση του θεού», αλλά φυσικές ποσότητες που μπορούσαν να μετρηθούν.

Ο Θεός τότε περιορίστηκε στους αμετανόητα αφελείς που κουβαλούσαν δεισιδαιμονίες χιλιετιών, στις γιαγιάδες, στα παιδιά και στους αγράμματους. Μπροστά στην ήττα  αυτή ο ιδεαλισμός επόμενο ήταν να ανασυνταχθεί και να αντεπιτεθεί. Στρατολογήθηκαν «ειδήμονες» κάθε λογής ώστε με λίγη διαστρέβλωση να καταφέρουν να πείσουν ότι κάπου στα έγκατα της δομής της ύλης υπάρχει η κινούσα θεϊκή δύναμη και με την αριστοτελική λογική να αποδειχθεί ότι ο θεός υπάρχει (ιδεαλισμός) και κρύβεται πίσω από το μυστήριο ή από αυτό που παντοτινά θα μείνει άγνωστο (αγνωστικισμός).

Την εποχή του Καρτέσιου και του Νεύτωνα βόλευε η άποψη αυτή αφού τα υλικά μόρια και η δύναμη της βαρύτητας θεωρούνταν δημιουργήματα του θεού και γι αυτό έλεγαν πως δεν μπορούν να τα θέσουν σε μεγαλύτερη ανάλυση. Η θεωρία έφτανε μέχρι εκεί που το πείραμα αποδείκνυε.

Σήμερα που μας προέκυψε η σχετικότητα και η κβαντική αβεβαιότητα οι «ειδήμονες» ξαφνικά φωτίστηκαν. Ερμήνευσαν ό,τι μπορούσαν να αντιληφθούν και όπως τους βόλευε. Η δυσκολία της πειραματικής απόδειξης ήταν ό,τι καλύτερο για να εκμεταλλευτεί ο ιδεαλιστής αγνωστικιστής τον αφελή με επιστημονικοφανείς θεωρίες που δεν ανταποκρίνονταν ούτε στη φυσική ούτε στη φιλοσοφία.

Γι αυτούς, πραγματικά, όπως έγραφε ο Καρτέσιος «η φιλοσοφία ήταν ένα δέντρο που οι ρίζες του ήταν μεταφυσικές, ο κορμός μηχανιστικά φυσικός και τα κλαδιά του οι γνωστές επιστήμες». Με αναχρονισμένες μηχανιστικά υλιστικές αντιλήψεις προσπάθησαν να εξηγήσουν τη μοντέρνα φυσική, αγνοώντας τους διαλεκτικούς νόμους της φύσης, διακηρύσσοντας την συμβατικότητα των φυσικών νόμων με τον μυστικισμό και την μεταφυσική που ξαναζωντάνευε μέσα στο τετριμμένο σάβανό της. Τα ζόμπι του ιδεαλισμού ιδιοποιήθηκαν τις μυστηριώδεις ιδιότητες των φυσικών φαινομένων, ελπίζοντας ότι έτσι θα θεμελιώσουν τα δόγματά τους με τα νέα επιστημονικά δεδομένα. Όμως υπολόγιζαν χωρίς τον ξενοδόχο!

Μπροστά στην ανακάλυψη των φυσικών για τις δομικές μορφές της ύλης οι «φιλόσοφοι» παρερμήνευσαν την αντικειμενική πραγματικότητα. Εξαΰλωσαν την ύλη μετατρέποντάς την σε ενέργεια που αυθαίρετα ονόμασαν «πνεύμα». Πίστεψαν ότι ήρθαν πρόσωπο με πρόσωπο με το θεό! Πραγματικοί αλχημιστές της συνείδησης αλλοτρίωσαν την πραγματικότητα με προτάσεις που φιλοσοφικά δεν είχαν κανένα νόημα. Περιέγραψαν το πείραμα εσφαλμένα, αδυνατώντας να κατανοήσουν φιλοσοφικούς όρους ή εξηγώντας μαθηματικές εξισώσεις με φιλοσοφική διάθεση ακρωτηριάζοντας ανεπανόρθωτα τη φιλοσοφία από την επιστήμη (οντολογικά και γνωσιοθεωρητικά)!

Όμως, ας τα δούμε όλα αυτά, χρησιμοποιώντας για παράδειγμα τη θεωρία της σχετικότητας, για να αντιληφθείτε πού αναφέρομαι, γιατί έτσι όπως πάμε συχνά αντιμετωπίζουμε «γνώστες» και «υποστηριχτές» της μεταμοντέρνας περιόδου όπου ο νεοθετικισμός παντρεύεται με την μεταφυσική και την ιδεαλιστική φιλοσοφία. Ανάμεσά τους βρίσκονται ακόμα και υποστηριχτές της υποχρεωτικής εκπαίδευσης που προσπαθούν να μας βάλουν τα γυαλιά με κομπορρημοσύνη! Ξαφνικά, όλοι έγιναν μελετητές της θεωρίας της σχετικότητας και της κβαντομηχανικής. Οι πιο ειδήμονες ασχολούνται και με τις χορδές ή την επιστήμη του χάους!

Μην θεωρήσετε όμως ότι θα αναλύσω τη θεωρία. Σκοπός του blog δεν είναι αυτός. Θα θίξω κάποια σημεία, κυρίως από φιλοσοφική σκοπιά, που κατά τη γνώμη μου παρεξηγούνται και ερμηνεύουν την θεωρία λανθασμένα.

Πριν από την «Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας» ο χώρος και ο χρόνος ήταν δύο κατηγορίες άσχετες μεταξύ τους και οργανικά ασύνδετες.

Με την θεωρία της σχετικότητας ο τετραδιάστατος χωροχρόνος νοήθηκε σαν ενότητα, φυσικά και διαλεκτικά.

Συνεπής με την φιλοσοφία, όχι μόνο την «Ειδική» αλλά και τη «Γενική Θεωρία της Σχετικότητας» ήταν ο «διαλεκτικός υλισμός» που διατυπώθηκε πολύ πριν διατυπωθεί η σχετική θεωρία δείχνοντας την ενότητα των τεσσάρων θεμελιωδών οντολογικών κατηγοριών του χώρου, του χρόνου, της ύλης και της κίνησης.

Πιστεύω, όσοι ασχοληθήκατε με το θέμα, δεν υπάρχει καμιά διαφωνία με τις πιο πάνω παρατηρήσεις.

Προσπαθήστε να δώσετε έστω τον ορισμό κάποιων όρων που αναφέρθηκαν πιο πάνω: τι είναι χώρος, τι χρόνος, ύλη, κίνηση…

Ας αφήσουμε για λίγο την φυσική κι ας πάμε στην φιλοσοφία.

Τι σημαίνει θεμελιώδες και τι είναι οι οντολογικές κατηγορίες;

Οι πιο πάνω κατηγορίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και σαν επιστημονικές έννοιες, έτσι δεν είναι;

Τι διαφορά όμως έχει μια επιστημονική έννοια από μια φιλοσοφική κατηγορία;

Η ύλη για παράδειγμα, μπορεί να ορισθεί και σαν έννοια και σαν κατηγορία. Να ένα παράδειγμα για να αντιληφθείτε τι λέω: Ένας φυσικός μπορεί να χρησιμοποιεί την λέξη «ύλη» γνωρίζοντας ότι την χρησιμοποιεί με την ειδική έννοια, για να υποδηλώσει κάποια σχέση ανάμεσα στα φυσικά αντικείμενα, μετρώντας για παράδειγμα την ένταση των φυσικών αλληλεπιδράσεων και όχι χρησιμοποιώντας την ύλη γενικά που στην φιλοσοφία είναι κατηγορία.

Η ύλη δεν είναι επιστημονική έννοια, γιατί δεν εκφράζει μέτρο. Το ίδιο και η κίνηση. Ένας επιστήμονας μπορεί να μελετήσει συγκεκριμένες μορφές κίνησης και όχι την κίνηση γενικά. Μπορεί να εντοπίσει σε ένα πείραμα τις αιτιακές σχέσεις, όχι όμως την αιτιότητα γενικά. Μπορεί να βρει τις ιδιώτες και τις ειδικές ιδιότητες του φυσικού χώρου, όχι όμως το χώρο γενικά, δηλαδή με τη γενική μορφή του Είναι, για να το πω όσο πιο απλά γίνεται. Πιστεύω τώρα να έγινα κατανοητός.

Οι κατηγορίες λοιπόν δεν είναι φυσικές έννοιες, απλά στο επίπεδο της επιστήμης λειτουργούν «σαν φιλοσοφικές έννοιες» υποδηλώνοντας έναν διαμεσολαβητικό σύνολο σχέσεων ανάμεσα τους. Οι σχέσεις αυτές δεν είναι ούτε ταυτόσημες, διαφορετικά θα εμφανίζονταν επιστημολογικά και φιλοσοφικά σφάλματα που οι ιδεαλιστές θα τα ερμήνευαν όπως ήθελαν!

Ξέρω ότι σας μπέρδεψα, γι αυτό ας αναφέρω ένα παράδειγμα ακόμα: Αυτό που λέμε στην επιστήμη «ύλη» δεν είναι ταυτόσημο με αυτό που λέμε στη φιλοσοφία «ύλη» γιατί οντολογικά είναι μία κατηγορία.

Ας πάρουμε σαν παράδειγμα το μήλο που έπεσε στο κεφάλι του Νεύτωνα:

Ποια από τις δυο προτάσεις σας φαίνεται σωστή;

α) Πόση ύλη έχει το μήλο;

β) Πόση μάζα έχει το μήλο;

Σίγουρα η πρώτη σας ξενίζει. Κανένας δεν θα διατύπωνε έτσι μια πρόταση. Θα ήταν σωστότερο να διατυπωνόταν κάπως έτσι: Το μήλο είναι ύλη;

Προφανώς η πρόταση αφορά την φιλοσοφία, γιατί ρωτά για το «είναι», ενώ στη δεύτερη πρόταση αφορά την φυσική, γιατί ρωτά για την ποσότητα της μάζας που περιέχεται σε ένα μήλο. Αναφερόμαστε δηλαδή σε μια φυσική έννοια που εκφράζει ποσότητα κι όχι μια φιλοσοφική κατηγορία. 

Σκεφτείτε τώρα πόσο κακό μπορεί να κάνει ένας φυσικός με το κύρος του Νεύτωνα όταν ορίζει την μάζα σαν «την ποσότητα της ύλης ενός σώματος».

Τι λέτε, σαν διατύπωση, σας φαίνεται αυτό σωστό; Έχει λογική να μιλάμε για ποσότητα ύλης σε ένα σώμα;

Όχι! Η διατύπωσή του ήταν λάθος!!

Η μάζα είναι επιστημονική έννοια, είναι δηλαδή μια φυσική έννοια, γιατί εκφράζει μέτρο, όμως δεν είναι μέτρο της ύλης γενικά. Μπορούμε για παράδειγμα να πούμε «ένα σώμα έχει καθορισμένη μάζα». Δεν μπορούμε να πούμε «πόση ύλη έχει ένα σώμα»…

Άρα λοιπόν δεν μπορούμε να ταυτίζουμε την ύλη με την μάζα!

Η μάζα είναι μέτρο της αδράνειας του σώματος και το σώμα είναι η «ύλη» με την επιστημολογική έννοια του όρου κι όχι φιλοσοφικά που θεωρείται κατηγορία.

Ούτε η Ενέργεια είναι ουσία. Η ενέργεια είναι μέτρο της κίνησης!

Ούτε η μάζα, ούτε η ενέργεια είναι ουσίες. Είναι μέτρα δυο αντίθετων αλλά αλληλένδετων κατηγορημάτων της ύλης: της αδράνειας και της κίνησης!

Όμως για τη μάζα και την ενέργεια θα επανέλθουμε πιο κάτω.

Η καρτεσιανή λογική σε συνδυασμό με τον λανθασμένα διατυπωμένο νόμο της μάζας, από τον Νεύτωνα, διαπότισε και τη δική μας λογική με αποτέλεσμα να αντιλαμβανόμαστε τους νόμους σε σχέση με την πραγματικότητα λανθασμένα και να βγάζουμε εσφαλμένα συμπεράσματα.

Γι αυτό πρέπει να προσέχουμε ώστε σε μία εξίσωση για παράδειγμα να μη λαμβάνουμε το ένα μέγεθος επιστημολογικά και το άλλο φιλοσοφικά. Ούτε να αναγάγουμε μια επιστημονική έννοια βγάζοντας φιλοσοφικά συμπεράσματα. Οι μαθηματικές έννοιες, είναι επιστημολογικές έννοιες κι όχι φιλοσοφικές, όπως είναι τα κατηγορήματα. Επίσης, οι σχέσεις τους πρέπει να είναι σχέσεις διαλεκτικές κι όχι ισοδύναμες!

Καλό είναι να γνωρίζουμε ότι με  τις έννοιες χαρακτηρίζουμε το ειδικό και τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στα φυσικά αντικείμενα. Οι κατηγορίες εκφράζουν τις πιο γενικές μορφές της πραγματικότητας και τις σχέσεις που υπάρχουν ανάμεσα τους. Αυτά ακριβώς δηλαδή που μελετάει η φιλοσοφία.

Η φιλοσοφία είναι μορφή κοινωνικής συνείδησης. Σαν διδασκαλία ερευνά τις πιο γενικές αρχές του Είναι, και σαν επιστήμη, τους γενικούς νόμους ανάπτυξης της φύσης, της κοινωνίας και της νόησης.

Τώρα ας μπούμε στο ζουμί.

Ποιος αμφιβάλλει ότι το μηχανιστικά υλιστικό μοντέλο του Νεύτωνα δεν ήταν τόσο βολικό ώστε να στηριχτεί πάνω του το «θεολογικό κοσμολογικό πρότυπο»;

Ναι, αυτό που αιώνες καταδίωκε και με την εμφάνιση της φιλοσοφίας του Καρτέσιου κατέληξε να γίνει δόγμα!

Αυτό το δόγμα έλεγε πως ο χώρος, σαν άδειο δοχείο, κάποια στιγμή του χρόνου (πριν 6000 χρόνια) γέμισε με ύλη. Ο χώρος παρέμενε Ευκλείδειος και ο χρόνος παγκόσμιος και ανεξάρτητος από την κίνηση των σωμάτων που περιείχε, έτσι ώστε ο πανεπόπτης θεός να μπορεί να ελέγχει τα πάντα ακαριαία! Τι πιο όμορφη οντολογική θεμελίωση της δημιουργίας του κόσμου από το θεό… άσχετα αν πριν έκαψαν μερικές δεκάδες επιστήμονες που διατύπωναν παρόμοιες υποθέσεις! Κι έπειτα σου λένε δεν αλλάζουν τα δόγματα. Όπως και η αλήθεια είναι ιστορικά καθορισμένη, έτσι και τα δόγματα της θρησκείας, για να μην αντιφάσκουν με την αλήθεια των νέων επιστημονικών δεδομένων, αλλάζουν και το μόνο που παραμένει σταθερό είναι ο δογματισμός και η έπαρση της αυθεντίας και της απόλυτης αλήθειας.

Τότε η μεταφυσική αναβαθμίστηκε. Θεμελιώθηκε φυσικά. Έγινε πιο πιστευτή. Ξεχάστηκε η επίπεδη γη, ο Ήλιος που σταματάει, οι τέλειες κυκλικές τροχιές του Πτολεμαϊκού και γεωκεντρικού συστήματος.

Τρίζουν τα καμένα κόκαλα της Υπατείας! Από τότε φώναζε για τις ελλείψεις που τόσο πρόσβαλλε τις τέλειες θεϊκές τροχιές του Γιαχβέ!

Το ίδιο και τα κόκαλα του Γαλιλαίου και του ηλιοκεντρικού του συστήματος, που λίγο έλειψε να τον κάψουν κι αυτόν.

Και του Νεύτωνα, που σαν θρησκόληπτος που ήταν, χωρίς να ντρέπεται δήλωνε ότι ο κόσμος δημιουργήθηκε το… 4004 (Ο Αρχιεπίσκοπος Τζέιμς Άσερ το υπολόγισε το 1650 με βάση τις ηλικίες των πατριαρχών της Βίβλου!). Εδώ ιουδαίοι και χριστιανοί διαψεύστηκαν ακόμα μια φορά. Η ιουδαϊκή χρονολόγηση επιβεβαιώνει την γελοιότητα της δημιουργίας.

Μα και τα απολιθώματα;

Είναι κι αυτά δημιουργήματα του θεού λένε! (εδώ γελάνε τρανταχτά!)

Τρίζουν και τα κόκαλα του Δαρβίνου, που ενώ απομυθοποίησε τον ανθρωποκεντρισμό μας οι περισσότεροι θεωρούν ακόμα τον άνθρωπο στο κέντρο του Σύμπαντος. Για την ανθρωποκεντρική θεωρία (ανθρωπική αρχή την λένε σήμερα) δεν σας είπα ακόμα τίποτα, όμως μία ανάρτηση για την θεωρία του μεγάλου φυσιοδίφη μπορείτε να βρείτε εδώ.

Από το μεσαιωνικό μοντέλο του κόσμου στην επιστημονική εξήγηση (βιολογία).

Και να… μπήκαμε στον 20^ο αιώνα!

Προσέξτε τώρα να δείτε με την φιλοσοφία του 17^ου αιώνα και με την φυσική του 20^ου αιώνα τι παρανοήσεις προκύπτουν, αν συνεχίζουμε να ερμηνεύουμε την μοντέρνα φυσική με το προηγούμενο μηχανιστικό πρότυπο.

Αφού σύμφωνα με τον Νεύτωνα η μάζα συγχέεται με την ύλη και η ενέργεια δεν έχει μάζα, όπως στο φως, άρα η ύλη μπορεί να μετατραπεί σε… άϋλη οντότητα!

Εξαΰλωση!

Καλέ, τι είναι αυτό; …τρώγεται;

Τώρα αρχίζει το πανηγύρι της επιστημονικοφανούς παρανόησης.

Πώς λέμε: τι προϋπήρξε, το αυγό ή η κότα… έτσι λοιπόν οι «ειδήμονες» ρωτούν «τι προϋπήρχε, η ύλη ή η ενέργεια; (και υπονοούν το… πνεύμα!)

Αν απ’ την ύλη μπορούμε να πάμε στην ενέργεια, τότε και από την ενέργεια, λένε, μπορούμε να πάμε στην ύλη. Αφού το πνεύμα είναι ενέργεια, τότε ο θεός δημιούργησε την ύλη …και τσουπ, ο Δημιουργός από το τίποτα! Οι πιο «σοφοί» κάνουν λόγο και για… διακύμανση του κενού κι ας δεν καταλαβαίνουν τι είναι αυτό!

Έτσι, κι ο Αϊνστάιν «συνηγορεί» μαζί τους!

Οι θεωρίες του Χάμπλ, του Λεμαίτρ, του Γκάμωφ και του Χόϋλ συνηγορούν με την πίστη! Το «bing bang» είναι η ένδειξη πως η επιστήμη στηρίζει την θρησκευτική κοσμογονία. Δεν είναι τυχαίο που τελευταία, η θεωρία αυτή, τόσο ένθερμα υποστηρίζεται από τους δημιουργιστές…

Ο Θεός ήταν Μέγας Γεωμέτρης!

…και ο άνθρωπος τόσο αφελής για να αντιληφθεί τις μεγάλες αλήθειες των Ιερών Κειμένων… Τα μαθηματικά ήταν η γλώσσα του θεού που η έκφρασή Του γέννησε τον κόσμο και τώρα κρύβεται πίσω από το μυστήριο της φύσης και τις εξισώσεις, που περιγράφουν τα φαινόμενά της!

Είναι τραγικό να ακούς τέτοιες παπαριές με επιστημονικό μανδύα!

Η παρανόηση γεννιέται από την ημιμάθεια! Η τελευταία είναι χειρότερη από την άγνοια, γιατί η άγνοια δεν μπορεί να κρυφτεί. Είναι ανακατεμένη με αλήθειες και ψέματα. Οι αλήθειες στηρίζουν και καθοδηγούν, όμως τα ψέματα παρουσιάζονται για να στηρίξουν την ιδέα και σαν συμπέρασμα διαστρεβλώνουν ολόκληρο τον συλλογισμό.

Πιο πάνω είπαμε ότι ούτε η μάζα είναι ουσία, ούτε η ενέργεια. Σαν επιστημονικές έννοιες, η ενέργεια είναι μέτρο της κίνησης!

Και η μάζα και η ενέργεια είναι μέτρα δυο αντίθετων αλλά αλληλένδετων κατηγορημάτων της ύλης: της αδράνειας και της κίνησης! Και αφού η μάζα δεν είναι ύλη, άρα δεν μπορούμε να μιλάμε για μετατροπή της ύλης σε ενέργεια. Άλλωστε η ενέργεια, το πεδίο, το κύμα, το σωματίδιο δεν είναι κάτι διαφορετικό από την ύλη. Είναι υλικές οντότητες. Είναι κατηγορήματα της ύλης. Είναι διαφορετικές μορφές της ύλης, αλλά οντικά ταυτόσημες της μιας και μοναδικής πραγματικότητας, της ύλης!

Σαν μονιστές, θεωρούμε ότι τα πάντα γύρω μας είναι υλικά. Γι αυτό και διακηρύττουμε ότι μόνο η υλικότητα μπορεί να εκφράσει την πραγματικότητα. Ή για να το πούμε φιλοσοφικά: ο κόσμος μας είναι αντικειμενικός και μόνο η αντικειμενικότητα μπορεί να εκφράσει την υπόσταση του κόσμου, αυτού που νοείται σαν πραγματικό.

Το πνεύμα επίσης δεν είναι υλική ουσία (αντικειμενικός ιδεαλισμός), αλλά παράγωγο της ύλης, το ανώτερο προϊόν της εγκεφαλικής δραστηριότητας (που προϋποθέτει την ύπαρξη κοινωνικής ζωής) και όχι οντότητα (διαλεκτικός υλισμός).

Γι αυτό όταν λέμε ότι η γνώση είναι η αντανάκλαση της πραγματικότητας στην ανθρώπινη συνείδηση εννοείται ότι αντιλαμβανόμαστε την αντικειμενικότητα της ύλης και φυσικά την οντολογική της προτεραιότητα!

Το πνεύμα λοιπόν είναι προϊόν εγκεφαλικής δραστηριότητας ενώ η ενέργεια είναι μέτρο της αδράνειας και της κίνησης. Σας φαίνονται ισοδύναμα αυτά τα δυο;

Επίσης στην εξίσωση E=m.c² δεν εκφράζεται σχέση ισοδυναμίας της ύλης με την ενέργεια, αλλά σχέση αναλογίας, της μάζας με την ενέργεια!

Γιατί η ύλη δεν μετατρέπεται σε ενέργεια, όπως δεν μετατρέπεται και η ενέργεια σε ύλη, σύμφωνα με όσα ειπώθηκαν πιο πάνω!

Γι αυτό, όταν επιχειρούμε να εισέλθουμε στον πεδίο της μοντέρνας φυσικής ας έχουμε υπ’ όψιν μας ότι εκτός από την φυσική πρέπει να είμαστε και γνώστες της φιλοσοφίας και αντιστρόφως. Αν θέλουμε να φιλοσοφήσουμε για την ύπαρξη και τον κόσμο, πρέπει να είμαστε και γνώστες της φυσικής και παράλληλα να μπορούμε να ξεχωρίζουμε το ένα από το άλλο. Διαφορετικά θα βγάζουμε εσφαλμένα συμπεράσματα!

Φυσική και φιλοσοφία συνδέονται διαλεκτικά, διαφορετικά έχουμε αχταρμά ιδεών και παρανοήσεων.

Πριν λίγες μέρες ακούστηκε ότι η θεωρία της σχετικότητας… διαψεύστηκε γιατί, τάχα μου, τα νετρίνα τρέχουν με μεγαλύτερη ταχύτητα από το φως! Μέχρι στις ειδήσεις το είπαν, λες και κάποια επανάσταση ξεσπούσε. Οι «ειδήμονες» έτρεξαν να βγάλουν τα συμπεράσματά τους: Τώρα μπορούμε να ταξιδέψουμε στο παρελθόν!

Άλλοι έλεγαν ότι η αιτιότητα θρυμματίστηκε! Ρίξτε μια ματιά εδώ.

Από το 2007 τρέχει αυτή η είδηση. Όμως δεν είδαμε με τους ίδιους παχυλούς τίτλους να διαψεύδεται.

Μα κανένας δεν σκέφτηκε, αφού η θεωρία της σχετικότητας είναι αποδεδειγμένη, κάθε καινοτομία θα έπρεπε να προσθέσει κάτι ποιοτικά κι όχι να διαψεύσει κάτι που ήδη έχει αποδειχτεί. Κανένας δεν αναζήτησε ένα λάθος στις συντεταγμένες του χωροχρόνου, έστω σε μια εξίσωση, για να δικαιολογηθεί για την επανάσταση που ξεσπούσε και την κατάρρευση του παραδείγματος.

Γι αυτό μην βιάζεστε να ταξιδέψετε στο παρελθόν!

Ακόμα και ο διάσημος αμερικάνος οικονομολόγος Πωλ Κρούγκμαν, διακωμώδησε την είδηση λέγοντας ότι τα νετρίνα μπορούν να δώσουν μια λύση και στην οικονομική κρίση της Ελλάδας: αρκεί να στείλουν ένα μήνυμα στο παρελθόν ότι δεν πρέπει να απελευθερωθεί η οικονομία (και δεν πρέπει να γίνει δεκτή η Ελλάδα στην ευρωζώνη)... χα χα χα για να το συνδέσουμε και με το επίκαιρο θέμα των ημερών!

Όχι στο Μάαστριχτ! Σαν χθες μου φαίνεται. Κάποιοι τώρα ξύπνησαν!

Ωχ, βγήκα από το θέμα. Ξαναμπαίνω.

Όμως και ο Αϊνστάιν έδωσε την απάντηση στους «επαναστάτες» του γλυκού νερού, από τότε που ζούσε… τόσο προνοητικός ήταν! «Η επιστήμη δεν είναι μια δημοκρατία της Μπανανίας όπου γίνονται κάθε μέρα επαναστάσεις»...

Και επειδή σας κούρασα να και ένα ανέκδοτο:

Ένα νετρίνο μπαίνει σ' ένα μπαρ και ζητά ένα ουίσκι.

Και ο μπάρμαν του λέει «Δεν σερβίρουμε ουίσκι σε νετρίνα!

Όπως και για το ανέκδοτο έτσι και για την ανάρτηση: Ό,τι καταλάβατε, καταλάβατε!

Για περισσότερη μελέτη στα βιβλιοπωλεία, αναζητώντας, αν είναι δυνατόν, συγγραφείς ειδικευμένους και στην φυσική και στην φιλοσοφία!

Βιβλιογραφία που προτείνεται: Ε. Μπιτσάκης «Το Αειθαλές Δέντρο της Γνώσης».

(Ο Μπιτσάκης δεν είναι μόνο Διδάκτωρ της Θεωρητικής Φυσικής αλλά και Διδάκτωρ της Φιλοσοφίας).

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ: Φλεβάρης 2012

Πόσες φορές δεν έγινα κακός με κείνους που βιάζονται να δεχτούν παπαριές, με τους επαναστάτες δηλαδή του γλυκού νερού και πόσες φορές δεν τόνισα ότι το ψέμα, εύκολα το πιστεύει ο αμαθής νους, όμως την αλήθεια δυσκολεύεται!

Επίσης, με τυμπανοκρουσίες προβάλλεται το ψέμα, ενώ όταν διαψεύδεται αποσιωπάται και τα ψιλά γράμματα αποφεύγουμε να τα διαβάσουμε.

Και να, ιδού: δικαιώθηκα, παρόλο που σε κάποιους έγινα αντιπαθής και παραμένω ακόμα, αφού την διάψευση κανένας απ’ αυτούς δεν θα την διαβάσει!

Ένα φθαρμένο καλώδιο ήταν υπεύθυνο για το λάθος!

 

Η κρίση της φυσικής τον 19ο αιώνα και το ξεπέρασμά της με την μοντέρνα φυσική

Και ενώ στις προηγούμενες αναρτήσεις περιέγραψα πώς έγινε η απαρχή της φυσικής, απ’ την περίοδο της Αναγέννησης και μετά και ποια φιλοσοφία στήριξε το μηχανιστικό της μοντέλο (Καρτέσιος) σήμερα περιμένατε να αναφερθώ στη σχετικότητα του Αϊνστάιν και στη συνέχεια στην κβαντομηχανική. Και ενώ η ανάρτηση ήταν έτοιμη, ξαφνικά προέκυψε ένα θέμα που με έκανε, τον Αϊνστάιν, να τον αναβάλω για την επόμενη.

Σε μια συζήτηση που έκανα στο fb με θέμα την αμφισβήτηση της θεωρίας της σχετικότητας (λόγω ταχύτητας νετρίνων) διαπίστωσα ότι μάλλον η πλειοψηφία των ελλήνων αναγνωστών είναι τόσο κολλημένοι στην Καρτεσιανή λογική, που λέγαμε στην προηγούμενη ανάρτηση και στην μηχανιστική αντίληψη της φυσικής, που είπα:

Πού πας ρε Καραμήτρο…

Ετοιμαζόμουν να περιγράψω τις δυσκολίες κατανόησης της μοντέρνας φυσικής, όταν αντελήφθην ότι δεν γνωρίζουμε τι είναι η ύλη!

Σας φαίνεται περίεργο;

Εγώ να δεις!

Και δεν αναφέρομαι σε αγράμματους, ούτε υπερβάλω!

Πάνω από 99% πρέπει να έχουν άγνοια για το θέμα.

Πώς να κάνουμε συζήτηση για σχετικότητα και κβαντομηχανική;

Έκανα στην άκρη τον Αϊνστάιν και βιάστηκα να ετοιμαστώ για τη νέα ανάρτηση που με πίεζε χρονικά.

Και να την!

Τελικά είναι αλήθεια… υπάρχει τόση άγνοια… και σ’ αυτό σίγουρα φταίει το εκπαιδευτικό μας σύστημα που μας διδάσκει… μπαρμπούτσαλα.

Πριν περάσω λοιπόν στο κυρίως θέμα πρέπει να σας δώσω τον ορισμό της ύλης, για να μην μου φύγουν τα μαλλιά όταν διαβάσω στα σχόλια απόψεις που κυρίως κυριαρχούσαν στην φυσική πριν δυο και τρεις αιώνες, όταν το μηχανιστικό μοντέλο θριάμβευε ακόμα κάτω από την καρτεσιανή φιλοσοφία.

Αν πρέπει να την ορίσω με δυο λόγια θα έλεγα: Ύλη είναι οτιδήποτε υπάρχει στο Σύμπαν!

Όμως, επειδή κάποιοι αυτό θα το διαστρεβλώσουν, ας γίνω λίγο πιο σαφής για να αποφύγουμε τις ασάφειες.

Η ύλη είναι φιλοσοφικός όρος, για την ακρίβεια φιλοσοφική κατηγορία, που ορίζει την αντικειμενική πραγματικότητα!

Επειδή είμαι σίγουρος ότι κι αυτήν οι περισσότεροι δεν πρέπει να την ξέρουν, ας την ορίσουμε.

Η αντικειμενική πραγματικότητα είναι ό,τι αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις και με τα επιστημονικά όργανα και υπάρχει ανεξάρτητα από το νου και την συνείδησή μας! Είτε υπάρχουμε εμείς, είτε όχι!

Οτιδήποτε άλλο, λέγεται αποκύημα της φαντασίας, για να μην πω τίποτα χειρότερο!

Στην υλιστική φιλοσοφία η «ύλη» είναι η μοναδική ουσία (μονισμός), που αποτελεί την βάση όλων των πραγμάτων και φαινομένων του κόσμου μας. Το πνεύμα και η συνείδηση είναι δευτερεύοντα και παράγωγα της ύλης (εγκεφαλική δραστηριότητα).

(Στις διάφορες σχολές του ιδεαλισμού όμως το πνεύμα συνυπάρχει με την ύλη (δυϊσμός) ή υπάρχει μόνο του (αντικειμενικός ιδεαλισμός). Οι ιδεαλιστές, το πνεύμα, το θεωρούν σαν ουσία που το αντιλαμβάνονται σαν Θεό, Ιδέα, Απόλυτο Πνεύμα, Θέληση του Θεού ή Παγκόσμια Συνείδηση (απόλυτη και αποσπασμένη από τον εγκέφαλο του ανθρώπου), ενώ την ύλη την θεωρούν δευτερεύουσα ή παράγωγη του πνεύματος).

Περισσότερα για το θέμα μπορείτε να βρείτε εδώ: Απ’ τον υλισμό στη διαλεκτική  

Βέβαια, δεν είναι μόνο αυτά για τα οποία φαίνεται οι περισσότεροι άνθρωποι να έχουν τόση άγνοια. Είναι και άλλες πολλές παράλογες ιδέες που περιστρέφονται μέσα στο μυαλό των περισσοτέρων που το Σύστημα από άγνοια ή εσκεμμένα γέννησε και συντηρεί.

Με την ανάπτυξη της ανάρτησης θα δούμε μερικές τέτοιες απόψεις και εύχομαι να τις ξεπεράσουμε μαζί, ώστε στην επόμενη ανάρτηση να μπορούμε να ερμηνεύσουμε τα νέα δεδομένα της φυσικής. Διαφορετικά, αυτό θα είναι αδύνατον.

Μιας και στις μέρες μας ταλανιζόμαστε από οικονομική κρίση πρέπει να σας πω ότι δεν έχουμε μόνο οικονομικές κρίσεις. Υπάρχουν θρησκευτικές κρίσεις, εθνικές, κοινωνικές και πολλές άλλες που απαιτούν να ξεπεραστούν γιατί δημιουργούν τέλμα και στασιμότητα. Στα τέλη του 19ου αιώνα είχαμε μια επιστημονική κρίση, που εμφανίστηκε στην φυσική, με την ανάπτυξη των νέων επιστημών και της τεχνολογίας της εποχής. Η φυσική ήταν μηχανιστική, γιατί ο κόσμος με την φιλοσοφία του Καρτέσιου φάνταζε σαν μια μεγάλη μηχανή, ενώ η μηχανική φυσική του Νεύτωνα τότε έκανε τα πρώτα της βήματα. Αυτή η φυσική καλείται κλασική φυσική. Είναι η φυσική που περιγράψαμε μόλις στην προηγούμενη ανάρτηση (Η διάρρηξη της Μεσαιωνικής σκέψης από την Καρτεσιανή «μας» λογική).

Όπως τότε, με την θεμελίωση της κλασικής φυσικής, πολλοί έμειναν κολλημένοι στο μεσαιωνικό μοντέλο, έτσι και τώρα: παρόλο που περάσαμε σε μια νέα εποχή, πολλοί παραμένουν κολλημένοι στην καρτεσιανή λογική, πράγμα που δυσκολεύει την κατανόηση της μοντέρνας φυσικής δημιουργώντας στρεβλώσεις που θα δούμε στην επόμενη ανάρτηση.

Ας έχουμε υπ’ όψιν ότι, ο νόμος του «περάσματος από το παλιό στο καινούριο» ή καλύτερα «η άρνηση της άρνησης» είναι άλλος ένας νόμος της διαλεκτικής που δείχνει πώς συνδέονται μεταξύ τους τα διαδοχικά στάδια ανάπτυξης, η γενική τάση και η κατεύθυνση που ακολουθεί, στην προκειμένη περίπτωση η φυσική (η αντικατάσταση ενός σταδίου με ένα άλλο στη φιλοσοφία ονομάζεται άρνηση).

Πρέπει ακόμα να ξέρουμε ότι, διαλεκτικά, «άρνηση» σημαίνει ξεπέρασμα μέσω της κριτικής. Ξεπέρασμα του ιδεαλισμού δηλαδή και της μεταφυσικής σκέψης. Επίσης, με την άρνηση δεν καταστρέφουμε το παλιό για να δεχτούμε το καινούριο, αλλά παίρνουμε από το παλιό ό,τι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για το επόμενο στάδιο, διατηρώντας έτσι τον προοδευτικό του χαρακτήρα και την παραπέρα ομαλή εξέλιξη και ανάπτυξη.

Τέλος, για να περάσουμε και στην φυσική, πρέπει να ξέρετε ότι ενώ στην πράξη γίνεται η υπέρβαση, το ξεπέρασμα, θεωρητικά και φιλοσοφικά, δύσκολα γίνεται αποδεκτό. Πολλοί παραμένουν στις παλιές απολιθωμένες απόψεις. Δεν ξεκολλούν εύκολα απ΄ αυτό που νιώθουν τόσο φυσικό. Το νέο και κάθε καινοτομία στη ζωή δημιουργεί άρνηση (άρνηση της άρνησης). Ακριβώς αυτήν την υπέρβαση επιχειρούμε να κάνουμε προκειμένου να ξεπεράσουμε την κρίση. Και η υπέρβαση είναι πάντα ένα εξελικτικό άλμα στο χρόνο, γι αυτό και έχουμε πει αλλού ότι η αλήθεια είναι ιστορικά καθορισμένη.

Έτσι λοιπόν, ενώ έχουμε μπει στον 21^ο αιώνα, κάποιοι επιμένουν να είναι κολλημένοι σαν πεταλίδες στην μηχανιστική φιλοσοφία του Καρτέσιου.

Νομίζω να κατάφερα να σας μεταδώσω πώς ξεπερνιέται μια κρίση.

Ας πάρουμε ένα παράδειγμα για να κατανοήσουμε στην πράξη πώς δημιουργήθηκε η κρίση τον 19^ο αιώνα.

Ο δανός φυσικός Κρίστιαν χανς Έρστεντ (1777-1851) στις αρχές του 19^ου αιώνα, θεμελίωσε την ηλεκτροδυναμική.

Όμως οι ανακαλύψεις του σχετικά με την επίδραση του ηλεκτρισμού στην μαγνητική βελόνα αντιστράφηκαν στα πειράματα του άγγλου αυτοδίδακτου φυσικού Μάικλ Φαραντέυ (1791-1867) που έδειξε πώς το ηλεκτρικό ρεύμα επιδρά σε ένα κινητό μαγνήτη και αντιστρόφως, κατασκευάζοντας τον πρώτο ηλεκτρικό κινητήρα. Τα αποτελέσματα των πειραμάτων του έκαναν πολλά βήματα μπροστά, δείχνοντας πως με την φυσική μπορούμε να αναπτύξουμε την τεχνολογία βελτιώνοντας την καθημερινή μας ζωή. Χάρη στα πειράματά του Φαραντέυ ανακαλύφτηκαν τα επαγωγικά ρεύματα με τα οποία ο σκότος Τζέϊμς Κλερκ Μάξγουελ (1831-1879) ανέπτυξε την ηλεκτρομαγνητική θεωρία του (1864). Ο Μάξγουελ θεωρείται ο μεγαλύτερος φυσικός μετά τον Νεύτωνα. Δεν ανακάλυψε μόνο το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο αλλά ήταν και ο πρώτος που θεώρησε το φως σαν ηλεκτρομαγνητικό πεδίο, βρίσκοντας ότι και τα μαγνητικά πεδία αναπτύσσουν ταχύτητες σχεδόν ίσες με το φως. Κυρίως όμως, μέσω των τεσσάρων περίφημων εξισώσεών του, διατύπωσε την άποψη ότι δεν μπορεί να υπάρξει ξεχωριστά το ηλεκτρικό από το μαγνητικό φαινόμενο! Ο ηλεκτρομαγνητισμός ήταν από τις πρώτες φυσικές δυνάμεις που φάνηκαν να διαρρηγνύουν την Καρτεσιανή λογική και φιλοσοφία. Το λάθος στην αναγωγή και ο κατακερματισμός στην καρτεσιανή φιλοσοφία ακόμα δεν φάνηκε να ενοχλεί. Όμως ούτε και ο Μάξγουελ κατάφερε να ξεπεράσει την μηχανιστική του αντίληψη. Τα πεδία, αν και ξεπερνούσαν το μηχανιστικό μοντέλο του Νεύτωνα και του Γαλιλαίου ο Μάξγουελ τα ερμήνευε σαν καταστάσεις μηχανικής συμπίεσης καταλήγοντας στον αιθέρα! Αυτός ήταν το διάμεσο που υποτίθεται πληρούσε ολόκληρο το σύμπαν. Χάρη σ’ αυτόν τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα μπορούσαν να ταξιδεύουν.

(Για την ιστορία, ας ξέρετε ότι ο γερμανός Χάινριχ Χερτς (1857-1894) επιβεβαίωσε στην πράξη την θεωρία του Μάξγουελ αποδεικνύοντας την διάδοση και την λήψη του ηλεκτρομαγνητικού κύματος και ο ιταλός Γουλιέλμος Μαρκόνι (1874-1937) αργότερα έφτιαξε τον πρώτο ασύρματο εγκαινιάζοντας την ραδιοφωνία το 1924).

Όμως, ενώ στα τέλη του 19^ου αιώνα η καρτεσιανή λογική κυριαρχούσε ακόμα στις θεωρίες, ο αιθέρας «εξηγούσε» την κίνηση του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου και της ακτινοβολίας ακόμα και στο «κενό», που υποτίθεται από την αρχαιότητα πληρούσε τα πάντα! Αυτά τα ελαστικά κύματα του αιθέρα (έτσι μηχανιστικά είδε την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία ο Μάξγουελ) μετέδιδαν το κύμα αν και αντιλαμβανόταν ότι επρόκειτο για δυναμικά πεδία. Ακόμα και το όνομα (πεδία) που δόθηκε για τις δυνάμεις αυτές βρίσκονταν στην λογική του μηχανιστικού πρότυπου. Όμως με την Νευτώνεια φυσική δεν μπορούσε να εξηγηθεί η πεπερασμένη ταχύτητά τους (ο χρόνος μετάδοσης ήταν άπειρος και ο χώρος μπορούσε να νοηθεί μόνο απόλυτα). Υπήρχε η υποψία ότι το ηλεκτρομαγνητικό κύμα φαινόταν να είναι μια πραγματική οντότητα κι όχι μια παράσταση ή «άυλη ενέργεια» που παραμορφώνει τον αιθέρα, όμως τα ερωτήματα κατευθύνονταν περισσότερο αν πράγματι υπάρχει ο αιθέρας.

Όλο αυτό το τέλμα στη φυσική προκλήθηκε από την καρτεσιανή λογική και την Νευτώνεια φυσική που φαινόταν να καταρρέει. Τα άτομα και ειδικότερα τα μέρη του όπως το ηλεκτρόνιο, δεν φαινόταν να έχει σταθερή μάζα, ενώ η νευτώνεια φυσική προσπαθούσε να το δει ξεκομμένο από το άτομο (κατακερματισμένο). Τα «πρότυπα» των ατόμων που συμφωνούσαν με την μηχανιστική λογική δημιουργούσαν εύλογες απορίες. Η στατική αντίληψη της ύλης κατέρρεε μπροστά στις ανακαλύψεις του Μπεκερέλ για την ραδιενέργεια το 1896 και των Κιουρί το 1898. Ο μετασχηματισμός της ύλης δημιουργούσε προβλήματα. Η αρχή της διατήρησης της ενέργειας άρχισε να αμφισβητείται!

Οι παρατηρήσεις των πειραμάτων του «φλογιστούν», τον 18^ο αιώνα δημιουργούσε εμπόδια τότε. Μην μπορώντας να το προσαρμόσουν στα νέα δεδομένα της εποχής του, ο Λαβουαζιέ, πέταξε τη θεωρία στον κάλαθο των άχρηστων πληροφοριών, σαν αποκύημα της φαντασίας των φυσικών για την καύση! Έτσι και ο Αϊνστάιν πέταξε τον αιθέρα, σαν αποκύημα της φαντασίας των φυσικών του 19^ου αιώνα, προκειμένου να στηρίξουν την μετάδοση των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων στο κενό. Ο Αϊνστάιν δεν φαινόταν να συμμερίζεται τη λογική των φυσικών του μηχανιστικού προτύπου.  

Σύμφωνα με το πείραμα Μάικελσον και Μόρλυ (η ταχύτητα του φωτός δεν εξαρτάται από την σχετική κίνηση της πηγής-παρατηρητή) αποδείχτηκε ότι αιθέρας δεν υφίσταται, όπως δεν νοείται και ο απόλυτος χώρος. Επίσης απέρριψε και το ταυτόχρονο (άπειρη ταχύτητα). Ο Αϊνστάιν έφτασε στη λογική της σχετικότητας στην προσπάθειά του να προβλέψει την κατανομή της ακτινοβολίας του μέλανος σώματος. Η ακτινοβολία, σαν ενεργειακή ανταλλαγή, δεν εκπέμπεται με τρόπο συνεχή, αλλά με μικρές ασυνεχείς ποσότητες, τα κβάντα, σύμφωνα με την εξίσωση του Πλανκ (1900).

Έτσι το 1905 ο Αϊνστάιν ερμήνευσε το φωτοηλεκτρικό φαινόμενο, στηριγμένος σε μια άλλη λογική, θεωρώντας το φως σαν μια διακριτή οντότητα που την ονόμασε φωτόνιο. Η ακτινοβολία ήταν μικρές ασυνεχείς ποσότητες φωτονίων.

Η «Ειδική θεωρία της σχετικότητας» εξηγούσε ότι ο χώρος και χρόνος, σαν απόλυτα μεγέθη, δεν υφίστανται πια στα όρια των ταχυτήτων του φωτός. Η μάζα εξαρτάται από την ταχύτητα ως προς το σύστημα αναφοράς. Η μάζα του ηλεκτρονίου δεν είναι απόλυτη. Εξαρτάται «απόλυτα» από την ταχύτητα. Με τον περίφημο τύπο E=m.c² δείχνει την αναλογία της μάζας και της ενέργειας. Το 1916 με την «Γενική θεωρία της σχετικότητας» σαν ενότητα ύλης και χωροχρόνου συμπεριλαμβάνει και τη βαρύτητα.

Η θεωρία της σχετικότητας και η κβαντομηχανική, διέρρηξαν την καρτεσιανή λογική που ήθελε τα μέρη διασπασμένα και ανεξάρτητα το ένα από το άλλο. Τα μικροσωμάτια βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση με το περιβάλλον τους. Στις ταχύτητες του φωτός το απόλυτο χάνει το νόημά του, όπως και στην κβαντομηχανική η έννοια των ανεξάρτητων τμημάτων παύει να έχει νόημα λογικό. Δεν υπάρχουν φραγμοί ανάμεσα στην ύλη και το πεδίο. Και τα δυο είναι οντολογικές κατηγορίες που το ένα εξαρτάται από το άλλο.

Όμως μαθημένοι με την εκπαιδευμένη μας λογική, αυτή που μας δένει με τις παλιές αντιλήψεις, δεν μας αφήνει να κατανοήσουμε τη νέα πραγματικότητα. Κάτω από την νέα λογική εύκολα μπορούμε να διαστρεβλώσουμε τη φυσική, φιλοσοφώντας με αγνωμοσύνη ή σκεφτόμενοι με έπαρση κάτω από τη νέα οπτική, γεμίζοντας όπου έχουμε κενά με ιδεαλιστικές ανοησίες.

Η ενέργεια είναι ύλη! Ύλη μεταμορφωμένη. Η ύλη περνά σε άλλη μορφή αρκεί να μην παραβιάζονται οι νόμοι διατήρησης. Ακόμα και το φωτόνιο με μηδενική μάζα, είναι ύλη! Μαθημένοι, ταυτίζοντας την ύλη με τη μάζα, εύκολα μπορεί ο αδαής να βγάλει εσφαλμένα συμπεράσματα. Σ’ αυτό συμβάλλουν, εσκεμμένα ή μη, θρησκόληπτα άτομα προκειμένου να εδραιώσουν την θεολογία σε μια νέα οπτική, ώστε να μην ξεπεραστούν από τις εξελίξεις της επιστήμης. Αγνοώντας την ιστορική, οντολογική και γνωσιολογική διάσταση του θέματος ο αναγνώστης συχνά, κάθε κενό που συναντά, μη μπορώντας να δώσει εξήγηση, το γεμίζει με την προϋπάρχουσα αντίληψή του που πάντα θεωρεί δεδομένη!

Ο υπάρχων ρεαλισμός δεν υφίσταται στην νέα φυσική γιατί η εποπτεία του πειράματος έγινε ακατόρθωτη για τον απλό αναγνώστη, και φυσικοί, χωρίς γνώσεις φιλοσοφίας, συχνά πέφτουν σε φιλοσοφικά ατοπήματα. Δυστυχώς, έχουμε συνδέσει την αλήθεια και αυτό που θεωρούμε αποδεδειγμένο με τον εποπτικό μας ρεαλισμό. Όμως, όπως λέει και ο Μπιτσάκης  «Οι έννοιες της σχετικότητας και της σύγχρονης μικροφυσικής είναι ασύμβατες με τον εποπτικό ρεαλισμό» ( «Το Αειθαλές Δέντρο της Γνώσης» σελ. 237). Οι έννοιες όχι μόνο της σχετικότητας, αλλά και της κβαντομηχανικής, είναι συμβατές μόνο στα πλαίσια της υλιστικής μονιστικής αντίληψης όπου η φιλοσοφία που τις στηρίζει έχει δυο αρχές: την αντικειμενικότητα και την αυθυπαρξία της φύσης! Η φύση ταυτίζεται δηλαδή με το είναι.

Αναμφίβολα, το ξεπέρασμα της κρίσης του 19^ου αιώνα στη φυσική δεν άνοιξε μόνο την πόρτα του μέλλοντος στη νέα σκέψη, αλλά τροφοδότησε και την επιστημολογική μας σκέψη με νέα συναρπαστικά ερωτήματα. Μας γέμισε φιλοδοξίες για το μέλλον, δίνοντας απαντήσεις σε αιώνια ερωτήματα, ξεπερνώντας τον σκόπελο της θρησκευτικής εξήγησης που σχεδόν πάντα ήταν αντιεπιστημονικός και γελοίος.

Το ξεπέρασμα της κρίσης στη φυσική κατά τον προηγούμενο αιώνα ήταν συναρπαστικότατο για την ιστορία της επιστήμης και όσοι το μελέτησαν έζησαν μοναδικές συγκινήσεις, σαν να ήταν αγώνας δρόμου για την λύση ενός μεγάλου προβλήματος που ταλάνιζε για χρόνια μεγάλα επιστημονικά μυαλά, αναγνωρίζοντας ότι η γνώση κατακτιέται σταδιακά και η αλήθεια είναι πάντα σχετική και ιστορικά καθορισμένη.

Τούτο το τελευταίο το είδε μόνο ο διαλεκτικός υλισμός που από τα μέσα του 19^ου αιώνα ακόμα παραδεχόταν ότι η γνώση όχι από το θεό δεν προέρχεται, αλλά ούτε και από την παθητική θεώρηση της φύσης. Η γνώση κατακτιέται μέσα στην πράξη, από τις πρακτικές σχέσεις του ανθρώπου με τον κόσμο, γιατί είναι οργανικό στοιχείο της ανθρώπινης πρακτικής. Η θεωρία, έξω από την πρακτική, την συνολική δηλαδή δραστηριότητα του ανθρώπου, θα παραμένει θεωρία ή πιο συχνά φιλοσοφική φλυαρία που θα διαστρεβλώνει την πραγματικότητα με ιδεαλιστικές ανοησίες.

Μόνο ο διαλεκτικός υλισμός κατανόησε σε βάθος την σημασία της αλληλομετατροπής των μορφών της ενέργειας. Η ηλεκτρομαγνητική θεωρία του Μάξγουελ στήριξε τις θέσεις του διαλεκτικού υλισμού που δεχόταν την ενότητα μέσα στην διαφορότητα των υλικών μορφών και της ενότητας της ύλης και της κίνησης θεωρώντας το «Είναι» σαν ένα συνεχές «Γίγνεσθαι», δηλαδή όπως είπαμε πιο πάνω, ταυτίζοντας την «Φύση» με το «Είναι».

Τελειώνοντας ας έχουμε υπ’ όψιν τη μεγάλη αλήθεια της ενότητας της ύλης με την κίνηση, που μόνο η διαλεκτική κατάφερε να προσδιορίσει:

Η κίνηση είναι ο τρόπος ύπαρξης της ύλης.

Η ύλη χωρίς την κίνηση είναι αδιανόητη, όπως και κίνηση χωρίς την ύλη.

Η κίνηση είναι η πηγή και ταυτόχρονα το προϊόν της αλληλεξάρτησης των μορφών της ύλης.

Τέλος η ύλη είναι άφθαρτη, όπως και η κίνηση αέναη στον χρόνο!

Περισσότερα βλέπε Ε. Μπιτσάκη «Διαλεκτική και Νεώτερη Φυσική» και «Το Είναι και το Γίγνεσθαι» Εκδόσεις Δαίδαλος 2001 και 2003 αντίστοιχα.

Μια αντίστοιχη επιστημονική κρίση βρίσκεται πάλι εν όψει από την δεκαετία του ΄70 στην θεωρητική φυσική. Είναι η κρίση που δημιούργησαν οι «Υπερχορδές» μπροστά στο δίλημμα των πολλαπλών διαστάσεων και της αδυναμίας να αποδειχτούν πειραματικά! Ειλικρινά, δεν ξέρω πώς μπορεί να ξεπεραστεί η κρίση αυτή. Όλα τα ερευνητικά κέντρα προσπαθούν να αποδείξουν τις υποθέσεις που πάνω από τριάντα χρόνια κάνουν ερευνητές της θεωρητικής φυσικής αμφισβητώντας πολλές φορές και το Καθιερωμένο Πρότυπο της Φυσικής. Ο χρόνος θα δείξει πώς θα ξεπεραστεί και η κρίση αυτή, εν όψει και των πρόσφατων πειραμάτων στον επιταχυντή του Cern για την αναζήτηση του σωματιδίου Higgs.

Όμως σχετικά με την θεωρία χορδών δεν είναι μόνο δύσκολο να αποδειχτεί, αλλά το ίδιο και να διαψευστεί, αφού κάποιοι όχι σαν θεωρία δεν την υπολογίζουν, αλλά ούτε και σαν μοντέλο φυσικής την δέχονται, παρά μόνο σαν μια «διαίσθηση».

Μιας και μου δίνεται η ευκαιρία και η ανάρτηση τελείωσε, ας σας πω ότι η θεωρία των χορδών, όπως λέει και ο διάσημος θεωρητικός φυσικός Lee Smolin «κατέχει δεσπόζουσα θέση στην ακαδημαϊκή κοινότητα, ώστε στην πράξη όποιος νεαρός θεωρητικός φυσικός δεν ακολουθεί αυτήν την περιοχή έρευνας είναι σαν να καταστρέφει την ίδια την καριέρα του»!

«Στην Αμερική» λέει αλλού «όσοι θεωρητικοί ακολουθήσουν διαφορετικές από την θεωρία χορδών προσεγγίσεις της θεμελιακής φυσικής δεν θα έχουν σχεδόν καμιά ευκαιρία να σταδιοδρομήσουν»! Βλέπε Lee Smolin «Θεωρία Χορδών. Όλα ή Τίποτα;» εκδόσεις Τραυλός 2008.

  

Μας περιμένουν δυο ακόμα αναρτήσεις στις οποίες θα ασχοληθούμε με την σχετικότητα και την κβαντομηχανική και αντίστοιχα με τις διαστρεβλώσεις που δημιουργεί η εσφαλμένη φιλοσοφική ερμηνεία των νέων δεδομένων στην θεωρητική φυσική.